Przepis o obowiązkowym powrocie pojazdów ciężarowych do kraju siedziby przedsiębiorstwa, stanowi jeden z kluczowych elementów unijnego Pakietu Mobilności. Został on tymczasowo zawieszony decyzją Komisji Europejskiej. Regulacja ta okazała się dość kontrowersyjna. Została wprowadzona w celu przeciwdziałania nieuczciwej konkurencji w sektorze transportowym. Zobowiązywała przewoźników do zapewnienia powrotu ciężarówek do kraju macierzystego co osiem tygodni. Analizujemy przyczyny unieważnienia przedmiotowego przepisu, aktualne stanowisko organów unijnych oraz potencjalnych scenariuszy legislacyjnych w perspektywie najbliższych miesięcy.
Stanowisko Komisji Europejskiej w sprawie powrotu ciężarówek
Komisja Europejska podjęła decyzję o tymczasowym zawieszeniu przepisu nakładającego obowiązek powrotu pojazdów ciężarowych do kraju siedziby przedsiębiorstwa transportowego w cyklu ośmiotygodniowym. Było to następstwem orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 4 października 2024 roku. Przedmiotowa regulacja stanowiła istotny element Pakietu Mobilności. Jego celem było przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom w sektorze transportu drogowego, w szczególności działalności firm o charakterze fikcyjnym.
Przepis o obowiązkowym powrocie pojazdów ciężarowych- podstawy prawne unieważnienia
Należy podkreślić, iż unieważnienie przedmiotowego przepisu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nastąpiło wyłącznie z przyczyn proceduralnych, nie zaś merytorycznych. Trybunał nie odniósł się do argumentacji przedstawionej przez państwa Europy Wschodniej. To właśnie one zainicjowały postępowanie sądowe, kwestionując również inne elementy Pakietu Mobilności. Wątpliwości wzbudzały takie zapisy jak regulacje dotyczące zakazu odpoczynku kierowców w kabinach pojazdów czy kwestie płacy minimalnej. Wspomniane zastrzeżenia nie zostały uwzględnione w wydanym orzeczeniu.
Obowiązkowy powrót samochodów ciężarowych- stanowisko nowego komisarza ds. transportu
Apostolos Tzitzikostas, pełniący funkcję komisarza ds. transportu, wyraził stanowisko, zgodnie z którym Komisja Europejska nie zamierza w najbliższym czasie ponownie wprowadzać obowiązkowego powrotu pojazdów do kraju siedziby przedsiębiorstwa. W ocenie komisarza, przedmiotowa regulacja mogłaby skutkować znaczącym obniżeniem efektywności operacji transportowych. Ponadto podtrzymanie przepisu skutkowałoby zwiększeniem emisji szkodliwych substancji do atmosfery oraz znaczącym zwiększeniem ruchu na drogach europejskich.
Przyszłość przepisu o obowiązkowym powrocie pojazdów ciężarowych
Jakkolwiek Komisja Europejska zdecydowała o tymczasowym odstąpieniu od przywrócenia kwestionowanego przepisu, należy zaznaczyć, iż zagadnienie to pozostaje przedmiotem zainteresowania organów unijnych. Komisja zobowiązała się do przeprowadzania systematycznych analiz w zakresie konsekwencji podjętej decyzji. Szczególną uwagę komisja będzie zwracać na wpływ wycofania przepisu na warunki wykonywania pracy przez kierowców zawodowych.
Nie wykluczone jest, że Komisja Europejska, w drodze analiz, ustali, iż brak obowiązkowego powrotu pojazdów ciężarowych do kraju siedziby przedsiębiorstwa wywiera negatywny wpływ na sytuację kierowców. Wówczas Komisja Europejska zastrzega możliwość podjęcia stosownych działań legislacyjnych, mających na celu przywrócenie równowagi w sektorze transportu drogowego. Tym samym będzie ponownie dążyć do zapewnienia odpowiednich standardów pracy.
Zawieszenie przepisu o obowiązkowym powrocie pojazdów ciężarowych- wnioski
Aktualny stan prawny nie nakłada na przedsiębiorstwa transportowe obowiązku zapewnienia powrotu pojazdów ciężarowych do kraju siedziby co 8 tygodni. Jednakże, podmioty prowadzące działalność w sektorze transportu drogowego powinny mieć na uwadze, iż sytuacja ta może ulec zmianie. W przypadku stwierdzenia negatywnych konsekwencji dla warunków pracy kierowców, możliwe będzie ponowne wprowadzenie przedmiotowej regulacji. Zostanie ona jednak wdrożona w zmodyfikowanej formie.
